MỐI LIÊN HỆ ĐẶC BIỆT GIỮA CÔNG THÁI HỌC VÀ Y HỌC

Công thái học là gì ?

Công thái học là khoa học nghiên cứu và tinh chỉnh trong thiết kế các sản phẩm để tối ưu hóa cho con người khi sử dụng. Đảm bảo phù hợp với các đặc điểm của con người như chiều cao, cân nặng, cũng như các thông tin về thính giác, thị giác… nhằm mang đến cho người dùng những trải nghiệm sử dụng tiện ích và thoải mái. Công thái học đôi khi được gọi là kỹ thuật nhân tố con người.

Công thái học có liên quan gì đến y học?

Đối với công thái học thì bàn ghế, đồ dùng xung quanh phục vụ cho cuộc sống của con người được xem là những yếu tố được chú trọng nghiên cứu và phát triển hàng đầu. Bởi những yếu tố này được con người sử dụng một khoảng thời gian dài trong suốt quá trình làm việc và học tập. 

Nếu những sản phẩm này được thiết kế sơ sài, không đúng với những nghiên cứu và tính toán hoặc chưa phù hợp với người dùng thì sẽ dẫn đến tình trạng mệt mỏi, căng thẳng, thậm chí gây đến những chấn thương không cần thiết, gây ảnh hưởng đến sức khỏe.

Công thái học áp dụng trong thiết kế bất cứ thứ gì liên quan đến con người - không gian làm việc, học tập thể thao giải trí, sức khỏe và an toàn.

Để đạt được những thiết kế thiết thực và tốt nhất, các nhà nghiên cứu công thái học đã sử dụng dữ liệu và kỹ thuật của một số ngành như:

• Nhân trắc học: Kích thước cơ thể, hình dạng, quần thể và biến thể

• Tâm lý học ứng dụng: Kỹ năng, học hỏi, những sai sót và hành vi khác biệt

• Tâm lý xã hội: Nhóm, giao tiếp, cử chỉ và hành vi

• Cơ chế sinh học: Cơ bắp, đòn bẩy, thể lực và sức mạnh

• Vật lý môi trường: Tiếng ồn, ánh sáng, nhiệt độ xung quanh, hệ thống cơ thể. Những rung động về thính giác, thị giác, cảm giác.

Bên cạnh đó là một số yếu tố khác đề cấu thành lên một sản phẩm công thái học đạt đủ tiêu chuẩn, có giá trị thực tiễn khi sử dụng.

Phân loại các nhóm công thái học

• Khối lượng công việc tinh thần

• Tương tác giữa con người với các đồ dùng, dụng cụ : sách vở, máy tính, điện thoại…

• Độ tin cậy

• Quyết định

• Thái độ

• Động lực

• Độ hài lòng

Công thái học vật lý: Xem xét các đặc điểm giải phẫu, nhân trắc học, sinh lý học và cơ học của con người có liên quan đến hoạt động thể chất như thế nào. Điều này bao gồm:

• Tư thế làm việc, học tập

• Các động tác có khả năng lặp lại nhiều lần

• Cách bố trí nơi làm việc và môi trường xung quanh

• Cử động có liên quan đến cơ xương và khớp xương

Công thái học tổ chức: là tối ưu hóa cấu trúc tổ chức, chính sách và quy trình của các hệ thống kỹ thuật xã hội:

• Hành vi giao tiếp

• Thiết kế công việc

• Mô hình thời gian làm việc, học tập kết hợp với nghỉ ngơi thư giãn

Như vậy ta có thể thấy nhiệm vụ chính của công thái học là tìm hiểu và khả năng và giới hạn của con người, sau đó áp dụng những nghiên cứu này để cải thiện những tương tác của con người đối với các sản phẩm, vật dụng, hệ thống và môi trường quanh mình.

Nhằm cải thiện không gian học tập và làm việc giúp giảm thiểu những rủi ro về thương tích hoặc chấn thương.

Lấy ví dụ cụ thể : Những chiếc ghế ngồi bình thường sẽ không thể vừa vặn với bất kỳ cơ thể người ngồi nào, thậm chí còn mang lại những hậu quả khó lường khi phải ngồi làm việc với nó một thời gian dài. 

Cũng là chiếc ghế đó nhưng được cải tiến áp dụng công thái học vào, ghế có thể vừa vặn với bất kỳ người nào, ở bất kỳ giới tính hay thể trạng cơ thể khác nhau, nhờ những tính năng hiệu chỉnh độc đáo của nó. 

Từ khi những sản phẩm công thái học xuất hiện và phổ biến trên thị trường, những chấn thương về thoái hóa đốt sống, đau mỏi lưng, vai gáy, đau mỏi cổ tay… của dân văn phòng hay những tật học đường như gù lưng và cận thị của học sinh đã giảm thiểu đến 80%. 

Điều này đã chứng minh được rằng công thái học cũng là một trong những yếu tố giúp giảm thiểu tình trạng bệnh tật ở con người, giúp cải thiện và bảo vệ sức khỏe người dùng. 

Mặc dù công thái học và y học có lịch sử cũng như cách tiếp cận khác nhau, tuy nhiên mục tiêu chung mà 2 lĩnh vực này hướng tới đều là bảo vệ sức khỏe của con người. Thậm chí các nhà khoa học và y học cũng đang có những nghiên cứu để kết hợp cả hai phương pháp này với nhau giúp cải thiện sức khỏe của con người tốt hơn nữa trong tương lai.